Ziekteverzuim stijgt fors: psychische klachten en werkdruk grootste boosdoeners

Het ziekteverzuim onder werknemers is de afgelopen jaren flink toegenomen. In 2023 meldde 51 procent van de werkenden zich ziek, tegenover 45 procent in 2015. De gemiddelde verzuimduur steeg van 7 naar 8,2 dagen. Werkdruk, besmetting op het werk en fysiek zwaar werk zijn de belangrijkste oorzaken. Dat blijkt uit de Arbobalans 2024, een vierjaarlijks onderzoek van TNO, uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Volgens het rapport nemen ook de kosten voor werkgevers snel toe. In 2023 bedroegen die kosten 8,3 miljard euro, een stijging van ruim 3 miljard ten opzichte van 2015. Die stijging komt vooral door hogere lonen, een groter aantal werkenden én langere ziekteperiodes.

“De drie meest genoemde oorzaken van werkgerelateerde verzuimklachten zijn te hoge werkdruk, besmetting op het werk en lichamelijk te zwaar werk,” aldus TNO.

Psychosociale arbeidsbelasting: grootste kostenpost
Ruim 4,9 miljard euro van de verzuimkosten komt voort uit psychosociale arbeidsbelasting (PSA), zoals stress, burn-outklachten en ongewenste omgangsvormen. Vooral in de ICT, het onderwijs en de zorg is het verzuim hoog: bijna 60 procent van de werknemers in deze sectoren noemt werk als oorzaak van het ziekteverzuim.

Mensen die uitvallen door psychische klachten of overspannenheid blijven gemiddeld het langst thuis: gemiddeld 63 werkdagen. In 75 procent van de gevallen geven werknemers aan dat werk (deels) de aanleiding is.

Burn-outklachten nemen toe
Het percentage werknemers met burn-outklachten steeg van 13 procent in 2015 naar 19 procent in 2023. Bij zzp’ers lag dat cijfer lager, maar ook bij hen nam het aantal klachten toe: van 7 naar 11 procent. Opvallend is dat zzp’ers doorgaans hun gezondheid beter beoordelen dan werknemers.

De coronapandemie zorgde in 2020 nog voor een tijdelijke daling van het aantal burn-outklachten, maar dat effect bleek van korte duur.

Arbeidskwaliteit bleef stabiel
Ondanks het stijgende ziekteverzuim bleef de kwaliteit van arbeid over het algemeen stabiel. De hoeveelheid stressvol en fysiek belastend werk is licht gedaald. Zowel werknemers als zzp’ers ervaren dus minder fysieke belasting in hun werk, maar mentale belasting blijft een groeiend punt van zorg.

De Arbobalans wordt iedere vier jaar opgesteld door TNO en is gebaseerd op grootschalige databestanden van TNO zelf en het CBS.