Loonkloof tussen mannen en vrouwen kleiner, maar loondiscriminatie nog niet verdwenen

De loonkloof tussen mannen en vrouwen is opnieuw iets kleiner geworden. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), schrijft NU.nl. De zogeheten Equal Pay Day – de dag waarop mannen gemiddeld evenveel hebben verdiend als vrouwen in een heel jaar – valt dit jaar op 24 november, tien dagen later dan vorig jaar. Toch wijzen experts erop dat loondiscriminatie nog niet verdwenen is.

Vrouwen verdienen nog altijd minder per uur
Volgens het CBS verdienen vrouwen gemiddeld 10,5 procent minder per uur dan hun mannelijke collega’s. Een jaar geleden bedroeg het verschil nog 12 procent. Het hogere gemiddelde uurloon van mannen hangt deels samen met het feit dat zij vaker hogere functies bekleden en meer werkervaring hebben.

Het verschil in jaarinkomen is groter: vrouwen verdienen gemiddeld 32 procent minder per jaar, vooral omdat zij vaker in deeltijd werken.

Minimumloonstijging drukt loonkloof
Dat Equal Pay Day richting het einde van het jaar is opgeschoven, lijkt op het eerste gezicht goed nieuws. Toch komt de verandering volgens deskundigen vooral doordat het minimumloon fors is verhoogd, en niet omdat loondiscriminatie daadwerkelijk is afgenomen.

Veel vrouwen verdienen het minimumloon of iets daarboven. Wanneer dat loon stijgt, groeit hun inkomen relatief sneller dan dat van mannen, bij wie hogere inkomens minder profiteren van die stijging.

Opleidingsniveau helpt, maar verschil blijft
Vrouwen zijn de afgelopen jaren steeds hoger opgeleid, wat het loonverschil verkleint.

“Voor jonge vrouwen die de arbeidsmarkt opkomen, weegt het opleidingsniveau zwaar mee bij het bepalen van hun salaris,” zegt CBS-econoom Peter Hein van Mulligen. “Later gaat werkervaring een grotere rol spelen, en dan halen mannen het vaak in.”
Daarmee wordt de loonkloof zichtbaar naarmate werknemers ouder worden, vooral bij vrouwen die kinderen krijgen.

‘Moederboete’ vergroot verschil
Vanaf het moment dat werknemers een kind krijgen, neemt de loonkloof toe. Vrouwen leveren na de geboorte van een kind vaker uren in, terwijl hun gemiddelde uurloon daalt. Mannen daarentegen verdienen gemiddeld juist meer, ook als zij iets minder gaan werken.
Deze zogenoemde ‘moederboete’ is volgens wetenschappers, onder wie Nobelprijswinnaar Claudia Goldin, een belangrijke oorzaak van de loonkloof.

Nieuwe wetgeving moet ongelijkheid verkleinen
Vanaf 2027 moeten grote bedrijven volgens de nieuwe Europese Gender Pay Directive rapporteren over eventuele loonverschillen tussen mannen en vrouwen die vergelijkbaar werk doen. Wanneer de kloof groter dan 5 procent is, zijn organisaties verplicht maatregelen te nemen.

Daarnaast wordt het werkgevers verboden om bij sollicitaties te vragen naar het laatstverdiende salaris.

“Voortborduren op het laatstverdiende loon houdt de achterstand van vrouwen in stand,” zegt ABN AMRO-econoom Gerarda Westerhuis.
Ook komt de bewijslast bij werkgevers te liggen: zij moeten kunnen aantonen dat er geen sprake is van ongelijkheid in beloning.

Zorgen over afzwakking van de wet
Vakbond FNV waarschuwt dat de invoering van de wet mogelijk wordt afgezwakt onder druk van werkgeverslobby’s. De invoering is inmiddels met een half jaar uitgesteld door demissionair minister Mariëlle Paul (SZW), om bedrijven extra voorbereidingstijd te geven.

Volgens de FNV kost de loonkloof vrouwen jaarlijks ongeveer 1,9 miljard euro aan misgelopen inkomen.

“De loonkloof is een uiting van ongelijkheid op de werkvloer,” zegt Ilze Smit, projectleider bij FNV Vrouwen. “Bedrijven moeten zich afvragen wat ze kunnen doen om het gelijker te maken.”

Ook Westerhuis benadrukt dat werkgevers zich niet te snel rijk moeten rekenen:

“Veel bedrijven denken dat ze geen loonkloof hebben omdat ze zich aan de cao houden, maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn.”