Stijging ziekteverzuim in 2022 naar 5,6%: hoogste ooit

In 2022 was het ziekteverzuim in Nederland het hoogste sinds de eerste metingen in 1996; 5,6%¹. Dit kostte de BV Nederland ruim 27 miljard euro. Zo blijkt uit het nieuwe Trendrapport van Nationale-Nederlanden dat vandaag gepubliceerd wordt. Naast een enorme financiële last voor werkgevers, zorgt de stijging van het verzuim ook voor een hogere werkdruk bij niet zieke werknemers. Uit het rapport blijkt tevens dat psychische (werkgerelateerde) klachten een belangrijke reden is voor langdurig verzuim. Onder jongvolwassenen is dit volgens de financiële dienstverlener zelfs zorgwekkend. Onder deze groep wordt in 2023 én 2024 een stijging van de WIA-instroom met 30% verwacht. Nationale-Nederlanden roept werkgevers en werknemers op om meer aandacht te hebben voor de mentale gezondheid door de werk-privébalans bespreekbaar te maken om langdurig ziekteverzuim te voorkomen.

Nederland is vaker én langer ziek

Uit de meest recente cijfers van de verzekeraar, CBS, UWV en TNO blijkt dat het verzuimpercentage in 2022 is gestegen naar 5,6%, het hoogste sinds de metingen in 1996. Het verzuim in de zorg blijft koploper met 7,9% (2021: 6,8%). Ook stijgt het verzuim in de bouw naar 5,3% (2021: 4,9%) en in de horeca naar 4,7% (2021: 4%). Met een gemiddelde van 9 werkdagen per jaar is ook de verzuimduur met een dag gestegen. En werknemers melden zich vaker ziek, gemiddeld 1,5 keer (2021: 1,2) per jaar. In totaal kostte dit de BV Nederland in 2022 27 miljard euro, 9 miljard euro meer dan het jaar ervoor.

Igno Schings, directeur collectieve inkomensverzekeringen bij Nationale-Nederlanden: “Nog nooit is het verzuim zo hoog geweest. Op alle vlakken wordt hard gewerkt aan oplossingen om de druk op werkend Nederland te verlagen. We zien dit voorzichtig terug in het eerste kwartaal van 2023, waarin het aantal ziekmeldingen daalt. Tegelijkertijd zien we óók dat het aandeel werknemers tot 35 jaar, dat meer dan 42 weken ziek is, stijgt. Als dat zo doorgaat verwachten we dit jaar 30% meer jongvolwassen met een uitkering uit de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). Dit is zorgwekkend, want we kunnen het ons als samenleving niet veroorloven deze jonge mensen langdurig aan de kant te laten staan.”
 

Psychische klachten belangrijke oorzaak langdurig verzuim

Griep en verkoudheid zijn nog steeds de meest voorkomende verzuimoorzaken. Gevolgd door psychisch klachten, een belangrijke oorzaak bij langdurig verzuim. Uit onafhankelijk onderzoek door Markeffect² blijkt dat vier op de tien werkgevers en werknemers een verstoorde werk-privébalans en personeelstekort als belangrijkste oorzaken van werkgerelateerde psychische problemen zien. Daarnaast geeft meer dan de helft van de werknemers (52%) aan regelmatig overuren te maken. Dit kan leiden tot het gevoel dat er steeds meer van hen wordt gevraagd binnen dezelfde tijd, iets waar 46% van de werknemers mee kampt.

(1) Het verzuimpercentage is het aantal verzuimdagen gedeeld door het aantal werkdagen of kalenderdagen per jaar.
Bron: CBS
(2) Onderzoek werkgevers en werknemers - april 2023. Onderdeel van het trendrapport Ziekteverzuim & arbeidsongeschiktheid juni 2023.

Christiaan Vinkers (klinisch hoogleraar Stress en Veerkracht – Amsterdam UMC)

“Het is duidelijk dat de werknemer in Nederland steeds meer onder druk staat. De jongere generatie lijkt hierdoor vaker psychisch uit balans te raken en komt ziek thuis te zitten. Als de druk qua werkomgeving en privé te hoog wordt, kunnen mensen langdurig uit balans raken. Het heeft de urgentie om hier als samenleving iets aan te doen.”

Werkgevers veel positiever over bespreken gezondheid dan werknemers

Nagenoeg alle werkgevers (74%) voelen zich (deels) verantwoordelijk voor de psychische gezondheid van hun werknemers. Maar volgens werknemers gaat slechts één op de tien werkgevers het gesprek aan over de psychische gezondheid of privésituatie om langdurig ziekteverzuim te voorkomen. “Om een stabiele bedrijfscontinuïteit te houden en (langdurig) ziekteverzuim te voorkomen is het noodzakelijk dat werkgevers sterker gaan inzetten op het behoud van niet zieke werknemers. De laagdrempeligste en belangrijkste stap hierin is het bespreken van de mentale gezondheid van werknemers”, aldus Schings. Dit gesprek wordt door werknemer en werkgever niet alleen als lastig ervaren, maar wordt ook vaak anders beleefd. Ruim de helft (59%) van de werknemers vindt het belangrijk dat hun leidinggevende weet hoe hun mentale gezondheid is. Desondanks, geeft 40% van de werknemers aan dat dit nooit wordt besproken; ten opzichte van 5% van de werkgevers. Eén op de drie werknemers geeft aan dat een werkgever te weinig tijd vrij maakt voor een persoonlijk gesprek. De financiële dienstverlener biedt via hun preventiepakket werkgevers én werknemers coaching om deze onderwerpen bespreekbaar te maken en zo verzuim te helpen voorkomen.

Uit onderzoek van Nationale-Nederlanden

• Zowel werkgevers (43%) als werknemers (38%) geven ‘het combineren van zaken als werk, zorg voor anderen en sporten’ als reden voor privégerelateerde psychisch klachten.
• 23% van de werknemers vindt zijn/haar gezondheid lijden onder het werk.
• 62% van de werkgevers maakt zich zorgen over de psychische gezondheid van (één of meerdere van) zijn of haar werknemers.
• Een kwart van de werknemers geeft aan dat de werkgever niet wil weten hoe het met hem of haar gaat.
• Eén op de vijf werknemers vindt dat de werkgever onvoldoende luistert.
• 36% van de werknemers die het lastig vinden om te praten over hun psychische gezondheid geven hiervoor als reden dat ze hierover liever niet praten op het werk.